De verborgen impact van ontwerpen
Afval zien we allemaal: verpakkingen op straat, oude meubels aan de stoep. Maar de échte vervuiling ontstaat al lang vóórdat iets in gebruik is — bij de productie van kleding, meubels, apparaten of interieurs. Juist daar, aan de tekentafel, ligt de sleutel tot verandering.
Als ontwerper kun je de milieu-impact van producten radicaal verkleinen. Niet alleen door energiezuinige keuzes te maken of duurzame materialen te gebruiken, maar vooral door slim te ontwerpen: voor eenvoudig uit elkaar halen, goed onderhoud en hergebruik of recycling na de levensduur.
Een praktische aanpak is om je bestaande ontwerp als uitgangspunt te nemen. Reken eerst de impact van je huidige product door en gebruik dat als nulmeting. Vervolgens kun je een nieuwe, duurzamere variant doorrekenen en de verschillen inzichtelijk maken — als een ‘heatmap van impact’. Zo ontdek je precies welke onderdelen het meeste verschil maken én kun je opdrachtgevers overtuigend laten zien waarom juist bepaalde aanpassingen ertoe doen.
Klinkt groots? Geen zorgen. Met een paar toegankelijke tools leer je snel dat niet alle materialen dezelfde impact hebben, welke ontwerpprincipes circulariteit mogelijk maken en hoe groot de impact is van je dagelijkse keuzes, thuis én in je werk als ontwerper.
Tool 1: Materialepyramiden
Een visuele piramide laat zien welke materialen de zwaarste milieukosten hebben. Zo zie je in dit Deense tools in één oogopslag dat bijvoorbeeld aluminium en leer zwaarder scoren dan hout of gerecycled kunststof.
Fotografie: Declan Sun (Unsplash)
Waarom is dit handig? Het tool helpt je direct betere keuzes maken bij materiaalgebruik en ontwerpbeslissingen. Een must voor wie duurzaam wil ontwerpen zonder eindeloos te rekenen.
Tool 2: Idemat-app
De Idemat-app van de TU Delft is een krachtig, praktisch hulpmiddel om de milieu-impact van materialen te vergelijken. Je zoekt, vergelijkt en ontdekt snel alternatieven met minder footprint — handig in de ontwerpfase én overtuigend richting opdrachtgevers of klanten.
Foto: Idemat-app
Tip: gebruik Idemat bij conceptpresentaties om te laten zien dat je keuzes niet alleen esthetisch, maar ook ecologisch onderbouwd zijn.
Tool 3: Mijn Verborgen Impact
Deze tool laat je ontdekken welke impact je dagelijkse keuzes hebben — van eten tot kleding en vervoer. Voor ontwerpers is het een eye-opener: je ziet waar je zelf én via je werk de grootste winst kunt behalen.
Beeld: Mijn Verborgen Impact-tool
Waarom is dit interessant? Bewustwording begint bij jezelf. Als je weet waar je persoonlijke impact zit, neem je dat vanzelf mee in je ontwerppraktijk.
Waarom dit ertoe doet
Duurzaam ontwerpen hoeft niet ingewikkeld te zijn. Deze drie tools maken impact concreet, toepasbaar en meetbaar. Ze geven inzicht én handelingsperspectief — precies wat ontwerpers nodig hebben om van goede bedoelingen naar concrete verandering te gaan. Bij elk ontwerp kun je bijdragen aan een circulaire toekomst. En met de juiste kennis, tools en community gaat dat nog sneller.
Doe mee!
Wil je meer leren, ervaringen delen en samen met andere ontwerpers werken aan een duurzame toekomst? Sluit je dan aan bij de BNO Sustainability x Design-werkgroep!