Must See

Vanaf het moment dat ChatGPT werd gelanceerd (nu een jaar geleden) worstelt het schoolonderwijs met de vraag hoe ze moet omgaan met deze AI-tool. Volledig verbannen, of juist vrij laten, of onder bepaalde voorwaarden?

Ik werd gewezen op een fantastische explainer van Vox die alle dilemma’s op een rij zet. De video is niet alleen interessant voor docenten; er is ook een link met UX-design – daarover zo meer.

Vox laat middelbare school-leerlingen en –docenten aan het woord. Ze zijn het er in meerderheid over eens dat ChatGPT verbieden geen optie is. Maar het ongereguleerd gebruiken is ook niet verstandig. Op welke momenten is ChatGPT dan nuttig en wanneer niet?

Vaak wordt de vergelijking gemaakt met rekenmachientjes. Die zijn overal toegestaan, dus waarom ChatGPT niet ook? Simpel: calculators don’t make things up. Zeker wanneer je nog weinig over een onderwerp weet, geloof je AI-bots snel en ben je vatbaar voor hallucinaties. ChatGPT blindelings gebruiken als een soort Wikipedia is dus een eerste no go.

Een tweede probleem is dat ChatGPT veel denkwerk overneemt en je een hapklaar antwoord geeft. Juist door te kauwen op de materie leer je de stof. Techniek maakt dingen vaak makkelijk, neemt frictie weg. Maar onderzoek toont aan dat effectief leren enige moeite vereist. Door ChatGPT verkeerd in te zetten, ontnemen leerlingen zichzelf de kans om de leerstof écht te doorgronden.

De term waar het hier om gaat is fluency. Een les met veel fluency bevat makkelijk te verteren stof die prettig wordt overgedragen. Leerlingen denken dat ze in zulke gerieflijke lessen veel leren, maar het tegenovergestelde blijkt waar. Hoe meer fluency, hoe minder goed leerlingen scoren op een test na afloop. Daarom hebben onderwijsexperts het over desirable difficulties. Je leert niet van het goede antwoord, je leert van de moeite die je moet doen om zelf het antwoord te vinden.

Ook in design kennen we het effect van positive friction. Soms is het nodig om een kleine obstructie te ontwerpen waardoor gebruikers even wat moeite moeten doen, waardoor ze de inhoud beter verwerken. Vaak is het functioneel, zoals een extra handeling inbouwen wanneer een gebruiker dingen permanent gaat verwijderen. Maar je kunt je ontwerp ook stroef maken met als doel om op te vallen en beter herinnerd te worden. Imperfectie en design dat afwijkt van de norm zorgt voor stopping power – een bekende reclametactiek.

Terug naar het Vox-filmpje. Hoe beoordeel je nou als student of ChatGPT nuttig is voor een bepaalde huiswerk-taak? Vox zegt: stel jezelf de vraag of ChatGPT je werk makkelijk maakt of dat het je motiveert om de lastige dingen te proberen. Dus in plaats van ChatGPT samenvattingen te laten schrijven, laat het bepaalde concepten uit de tekst uitleggen. In plaats van antwoorden op vragen te laten geven, laat het interessante vragen bedenken waar je zelf niet op zou komen. En in plaats van teksten te laten redigeren zodat ze ‘perfect’ zijn, vraag feedback op je eigen werk.

Bekijk de hele video: