Foto: Brick by Brick, Kars + Boom | Fotografie: Studio Roza Schous

Tekst door Viveka van de Vliet

Driving Dutch Design, het professionaliserings- en netwerkprogramma van ABN AMRO, BNO en Dutch Design Foundation, bestaat tien jaar en staat als een huis. Tijd voor feest, een terugblik en een visie op de toekomst aan de hand van gesprekken met enkele ‘Drivers’ en andere betrokkenen. “Zie het programma als een personal trainer: wil je fit worden, dan moet je een lange periode elke week naar de sportschool.”

Veel creatieven die deelnemen aan Driving Dutch Design heb- ben gereedschap nodig om te professionaliseren. Want alleen een getalenteerde designer zijn is niet voldoende. Driving Dutch Design helpt hen op weg in de wereld van het creatief ondernemerschap. “We helpen de Drivers, de deelnemers aan het traject, vooral om focus te krijgen binnen hun praktijk. Daar is het hele afgelopen decennium de nadruk op blijven liggen”, zegt programmamanager Patrick Aarts Sen.

Het was 2013, ABN AMRO trad het jaar daarvoor aan als hoofdsponsor van Dutch Design Week en Patrick was verantwoordelijk voor het educatieaanbod van de BNO, dat toen vooral bestond uit eendaagse trainingen. “We merkten dat ontwerpers die na hun afstuderen voor zichzelf begonnen sterk behoefte hadden aan het ontwikkelen van ondernemersskills, en daar hadden wij toen nog geen uitgebreider programma voor.”

Een trainingsprogramma voor creatieve ondernemers was onderdeel van de afspraken tussen ABN AMRO en Dutch Design Week. Vanwege de ervaring met het trainen van ontwerpers, werd de BNO als derde partner betrokken bij de plannen. Driving Dutch Design startte als een doordruk van de Fashion Fasterclass, waarbij ABN AMRO de Amsterdam Fashion Week sponsorde en workshops creatief ondernemen gaf aan modeontwerpers als Matthijs van Bergen, Pauline van Dongen en Bas Kosters.

In tegenstelling tot wat vaak werd gedacht, was ABN AMRO niet de enige sponsor van Driving Dutch Design. De bank – die volgend jaar plaatsmaakt voor Stichting Stokroos als belangrijke financier van het traject – was één van de drie partners naast Dutch Design Foundation en de BNO. De bank dacht ook inhoudelijk mee en leverde coaches die hun zakelijke kennis en ervaringen inzetten om in de ontwerpsector kleine ondernemers en startups verder te helpen bij hun professionalisering.

Het bureau heeft inmiddels een eigen Muzus Academy en Muzus Club, bestaat vijftien jaar en is uitgegroeid tot een volwassen bedrijf met een kleine twintig medewerkers. Ze vinden het tijd voor een nieuwe groeisprong: “Wij zien ‘Driving Dutch Design Stage 2’ wel zitten.

Soms gooien creatieven door hun deelname aan Driving Dutch Design het roer radicaal om. Dat gold voor Cynthia Boom en Kevin Kars van de in 2010 gestarte designstudio Kars + Boom. Zij namen in 2015 deel, in de tijd dat Lidewij Veenland het programma coördineerde. De belangrijkste vraag waarmee de twee ontwerpers binnenkwamen was: we willen groeien, maar wat is daarvoor nodig?

Na een klein jaar gingen ze naar huis met een duidelijke keuze: juist geen nieuwe mensen aannemen maar terug naar de basis. De ontwerpers, die producten, objecten, installaties, geïllustreerde verhalen en prints maken, besloten alleen nog klussen aan te nemen waar hun hart sneller van gaat kloppen en waar ze goed in zijn.

Cynthia: “In de beginjaren na de academie vonden we alle opdrachten prima. We moesten geld verdienen. Na Driving Dutch Design gooiden we het roer om.” Kars + Boom nam het moeilijke maar dappere besluit om te stoppen met hele grote opdrachtgevers die niet bij hen pasten. Dat betekent ook dat als de vraag afwijkt van de stijl waarin ze het liefst werken, ze een potentiële opdrachtgever verwijzen naar een andere studio. “Driving Dutch Design heeft ons dus veel gebracht: meer duidelijkheid, plezier en focus.”

Op de presentatie tijdens Dutch Design Week dat jaar lieten ze zien waar ze trots op waren: een printserie, die bezoekers tot hun verbazing wilden kopen. Dit werk vormt nu een van de pijlers van de studio met zo’n dertig procent vrij werk tussen design en kunst in. De commerciële opdrachten zoals huisstijlen en infographics hebben Kars en Boom recentelijk ondergebracht in hun nieuwe Ontwerpstudio Vorm. Nog meer duidelijkheid dus.

“Ontwerpers beginnen aan Driving Dutch Design met individuele vragen om hun eigen praktijk te verbeteren, terwijl het programma met de presentatie op Dutch Design Week als slotstuk vooral gericht leek op het collectief. Na die week sta je echter weer als individu in je eigen studio”, zegt hij. Daarom zorgt hij, sinds hij het programma coördineert en mede op verzoek van de Drivers, dat bij Driving Dutch Design weer de nadruk ligt op individuele doelen en behoeften.

Het professionaliseringsprogramma blijft onverminderd relevant. “Nederlandse ontwerpopleidingen zijn goed in conceptueel denken, het bevragen van jezelf als ontwerper of de samenleving en het vinden van creatieve oplossingen voor problemen. Maar als je afstudeert, ben je vaak niet klaar om te beginnen als zelfstandig ondernemer”, weet Patrick. Veel ontwerpers focussen op het ontwerpen en voelen zich onwennig en oncomfortabel bij het ondernemen.

Neem ruimtelijk ontwerper Bram de Vos die in 2021 deelnam aan Driving Dutch Design met de vraag: moet ik de twee richtingen van mijn studio, interactive design en system design, combineren of juist kiezen voor één richting? “Ik had geen netwerk in system design, had veel ambitie maar dacht dat niemand erop zat te wachten. Ik kon mijn verhaal moeilijk uitleggen en wist niet met wie ik precies moest samenwerken: gemeenten, architectenbureaus of investeerders?”, schetst hij zijn situatie.

Door gesprekken met mede-Drivers en coaches, en door de masterclasses en pitches kreeg hij meer inzicht, werd zijn verhaal helder en zijn voorkeur steeds duidelijker: het ontwerpen van nieuwe systemen voor de toekomst. De rol van Bram is het samenbrengen van partijen om een antwoord te bieden op actuele problemen die zich voordoen in stedelijke en landschappelijke gebieden zoals het klimaat, water, energie en voedsel.

Driving Dutch Design werd voor hem de kickstart van een hele reeks opdrachten en samenwerkingen, waaronder drie projecten die hij tijdens Dutch Design Week op verschillende locaties toonde. “De puzzel wordt steeds duidelijker, ik kan me beter presenteren en profileren, heb zakelijk veel geleerd en mijn rol voelt comfortabeler.”

“Mijn doel is om ze te leren kijken naar hun praktijk als een ondernemer. En ik geef ze zoveel mogelijk informatie mee over financiën, marketing en acquisitie zodat ze die tools ook kunnen inzetten op de momenten waarop ze het later nodig hebben.”

De vragen waar nagenoeg alle Drivers mee rondlopen zijn in de loop der jaren onveranderd. “Ze zoeken focus binnen hun praktijk. Dat is meteen ook de grootste bijdrage van Driving Dutch Design, dat de middelen aanreikt om focus en balans te realiseren, zodat creatieve talenten keuzes maken en doen waar ze het beste in zijn”, zegt Patrick.

Ernestien vult aan: “Ze hebben vragen die tijdens hun opleidingen niet worden behandeld en waar ze nu door de waan van de dag niet aan toekomen. Het zijn praktische financiële zaken als: hoe bepaal ik mijn uurtarief tot hoe vind ik de balans tussen betaalde opdrachten en vrije projecten?

Het mooie is dat Driving Dutch Design een relatief langdurig traject is waarin je dus de tijd hebt om je gedachten over dit soort zaken te formuleren en dingen te implementeren, totdat je een nieuwe routine in de vingers hebt. Drivers leren zowel van mensen uit de praktijk als van elkaar en dat levert succes en groei op. Zie het programma als een personal trainer: wil je fit worden, dan moet je een lange periode elke week naar de sportschool.”

Hij ziet nog een verschuiving: waar Drivers voorheen gemiddeld twee à drie jaar na hun afstuderen een volgende professionele stap wilden zetten en deelnamen aan Driving Dutch Design, zijn zij nu gemiddeld al zo’n zeven jaar professioneel actief. Dat is ook het gevolg van de introductie van BNO Start voor de groep pas afgestudeerde ontwerpers.

Dit jaar is door Katja Lucas van Dutch Design Foundation de DDW/Deliverable ontwikkeld, een pilot die erop gericht is dat individuele ontwerpers elk hun beste presentatie neerzetten tijdens Dutch Design Week, inclusief communicatie en een follow-up. De publiciteit voor de week is gezamenlijk: Sarah van Berkom van Fond Studio ontwierp de campagne rond de Drivers van de tiende editie tijdens Dutch Design Week 2022, met op de website een interactieve kaart die de individuele presentaties toont. De campagne viert tegelijk het tienjarig bestaan van de Club DDD-community.

Want er is leven na Driving Dutch Design: Club DDD is een netwerk van inmiddels tweehonderd alumni. Kars + Boom organiseert evenementen voor deze club, die ook Muzus trouw bezoekt. “Het is een heel waardevol netwerk, waaruit ook al diverse samenwerkingen tussen Drivers zijn ontstaan. Je hebt allemaal wel eens een vraag waarvan je niet weet waar je die moet stellen, en hier vind je altijd wel iemand met een antwoord”, zegt Sanne.