Wat maakt dit project zo bijzonder?
“Modular by nature zijn speculatieve fauna-modules. Dit modulaire product voor de buitenruimte is gemaakt van ons circulaire materiaal dat degradeert. Moet àlle gevelbekleding voor de eeuwigheid zijn? Daar kan de natuur niks mee. Je hebt een opdrachtgever met lef en een ruime, experimentele blik nodig.
Bij Omlab zijn we ervan overtuigd dat bouw én biodiversiteit samen moet gaan. We ontwerpen, onderzoeken en maken met lokale grondstoffen uit riool- en drinkwaterzuivering. We onderzoeken of onze biologisch afbreekbare prototypes een rol kunnen spelen in de stedelijke omgeving. Planned obsolescence, maar dan met een positieve insteek, met als doel een strategie om de stad toegankelijker te maken voor fauna.”
Foto: Modular by Nature, Omlab x MVRDV | Fotograaf: Quentin Aubry | MVRDV
“Omlab’s circulaire materiaalprototypes zijn milieuvriendelijk, constructief sterk en biologisch afbreekbaar. Tot nu toe hebben we vooral voorbeelden gemaakt voor binnen, bijvoorbeeld bouwelementen. Maar we weten ook wat er gebeurt als we het oorspronkelijke materiaalmengsel met o.a. cellulose, Kaumera en calciet (‘Itbettermatter’) buiten plaatsen. De calciet gaat verzuring tegen, wat interessante kansen biedt voor (bodem)biodiversiteit. Met dit gegeven ontwikkelen we het concept Maacq Oase (Omlab x Fillip Studios) en Stroncq (Omlab x Lilian van Daal) door.”
Welke rol speelt duurzaamheid in het ontwerp van dit project?
“Bij Omlab staan we voor anders denken. We zijn ervan overtuigd dat er geen sprake is van grondstoffenschaarste in de bouw, maar juist van overvloed. A shitload, letterlijk. Een zee aan mogelijkheden, maar de stip op de horizon is nog ver. Circulaire bouwmaterialen vragen tijd, veel creativiteit en partners en grensverleggende opdrachtgevers – zoals het MVRDV Climate Collective. De meeste lineaire bouwmaterialen zijn ook niet in een jaartje uitgevonden.
Foto: Huub Looze en Margreet van Uffelen | Foto via Beeldbank Ministerie Infrastructuur en Waterstaat
“Omlab is een circulaire biobased studio voor onderzoek, ontwerpen en maken. Wij staan met duurzaamheid op en we gaan er mee naar bed. Je ziet het terug in de materiaalkeuze en het nadenken over end-of-life van de objecten.”
Wat is het doel van het project, en hoe draagt het ontwerp bij aan het bereiken ervan?
“Het doel is om ruimte te geven aan dieren in de stedelijke omgeving. Moderne woningbouw en architectuur hebben nauwelijks meer kieren of naden voor dieren om zich in te vestigen. Laten we dichtbevolkte gebieden weer delen met dieren en planten, een nieuwe balans creëren in de stad. Het ontwerp zit boordevol hoekjes en gaatjes. De platte variant biedt ook nog eens toegang tot de infill, waarmee de 3D-print is opgebouwd.”
Kun je iets vertellen over het (ontwerp)proces?
“In presentaties laten we vaak een zwaluwnest zien vanwege de materialen. Vogels en bijvoorbeeld een schoorsteenwesp halen hun nestmateriaal niet van ver. Ze kijken wel uit. Inspiratie voor zowel lokale grondstoffen als het ontwerp halen we uit de natuur.
Onderzoekend ontwerpen en al makende ontwikkelen is onze werkwijze. Maak (!) het verschil. Bij Modular by Nature werkten we in de werkplaats samen met Raven Kiss, masterstudent Ecology Futures. Verwondering over kleine, dagelijkse ontmoetingen met natuur in je eigen keuken of straat vormde de basis voor het design.”
Foto: Modular by Nature, Omlab x MVRDV
“De circulaire transitie versnel je door samen te werken. Dit traject was erg kort en de gesprekken met architecten Arjen Ketting en Quentin Aubry van het MVRDV Climate Collective maakten het concreet.”
Waren er meevallers, valkuilen of tegenslagen bij dit project?
“De modules van Mobilane zijn in jaren doorontwikkeld. Onze modules zijn in anderhalve maand ontwikkeld en ge-3D-print. De focus lag op het ontwerp van de nestholtes. De achterkant was vers 2. Maar zo’n module moet je natuurlijk heel eenvoudig kunnen plaatsen. Dat is ook gelukt in een uurtje op World Earth Day, wat wel een paar lange dagen vooraf vereiste. In de doorontwikkeling zal net zoveel nadruk op de achterkant als op de voorkant liggen.
De doorontwikkeling doen we graag samen met een (stads)ecoloog; die kennis hebben we namelijk niet zelf in huis. Met Jennifer de Jonge, architect voor de dieren, spreken we vaak over dieren in de stad. Dankzij haar konden we bij de plaatsing tips geven over end-of-life van ons materiaal in een nog diervriendelijke omgeving. Zodat de vergankelijke 3D-prints over een paar jaar de bodem kunnen verrijken.”
Foto: Modular by Nature (achterkant) , Omlab x MVRDV
Ben je tevreden met je carrièrestappen tot nu en wat zou je andere ontwerpers aanraden?
“De oprichting van Omlab is het mooiste wat we ooit gedaan hebben. Al onze kennis, ervaring en drive komt hierin samen. Een eigen plek waar we circulaire en biobased kennis inzetten om te ontwerpen en maken met 100% respect voor de natuur.”
Hoe zou je het belang van een duurzame aanpak nog meer onder de aandacht willen brengen als ontwerper?
“Met prototypes, exposities en samenwerkingen laten we zien hoe 3DCP (3D constructive/concrete printing) richting 3D circular printing kan gaan. Maar daarmee is het nog geen bouwproduct dat concreet bijdraagt aan de verandering van de maakindustrie. Daaraan werken we vanuit een consortium. We willen het in een onconventionele renovatie laten zien, met als doel functionele, verhalende en modulaire toepassingen met minder materiaalgebruik en reststromen uit het gebouw. Dan kan niemand er omheen.”
Over COco
Al decennia besteedt de BNO aandacht aan duurzaam en circulair ontwerpen. Via ons nieuwe programma Circulair Ontwerpen (COco) brengen we dit thema nog nadrukkelijker onder de aandacht, informeren we ontwerpers en bureaus over ontwikkelingen en mogelijkheden, en willen we vooral ook enthousiasmeren en inspireren.