Wat maakt dit project zo bijzonder?
Philémonne: “Het Welcome In My Backyard-project is bijzonder omdat het een expositie en onderzoek in één is. De expo benadert de dialoog over de huisvesting van kwetsbare mensen in de samenleving op een vernieuwende en interactieve manier. Doordat mensen een persoonlijke beleving ervaren ontstaat de kans om de vaak negatieve perceptie van kwetsbaarheid in de samenleving te herevalueren. De installatie nodigt bezoekers uit om hun eigen vooroordelen en gevoelens van weerstand te onderzoeken. Het creëert ruimte voor medemenselijkheid.”
Fotografie: Igor Vermeer
Wat was het doel van het project en hoe draagt het ontwerp bij aan het bereiken ervan?
“Het doel was om te onderzoeken waar de weerstand tegen de huisvesting van kwetsbare mensen vandaan komt en hoe deze kan worden verminderd. Door interactieve audiovisuele elementen komen de harde uitspraken van buurtbewoners (bijvoorbeeld wanneer er een maatschappelijke opvang in hun buurt komt) en de krachtige persoonlijke verhalen van de campagne #Stopdestilte van Stichting Springplank echt binnen. Door bezoekers actief te betrekken en hen emotioneel te laten ervaren wat het betekent om ongewenst (óf bezorgd) te zijn, hebben we een directe connectie gecreëerd die gevoelens van weerstand, zorgen én begrip bespreekbaar maken. Tussen de installaties in vertelden bezoekers hierover bij onze onderzoeksstations. Zo verzamelden we kwalitatieve data van wel 980 bezoekers, in 10 dagen tijdens de Dutch Design Week.
“Toen ik binnenkwam, zag ik het als probleemmensen, en nu zie ik het als mensen met een probleem.”
De uitkomst? Dat weerstand bestaat uit zorgen en beeldvorming – twee zaken waar woningcorporaties en welzijnsorganisaties iets aan kunnen dóén. Hiervoor hebben we direct ontwerpinterventies voorgesteld, die nu worden bekeken voor doorontwikkeling. Op een breder niveau laat dit project zien dat we moeten afstappen van het benoemen van weerstand en ons in plaats daarvan moeten richten op de onderliggende zorgen van mensen. Door vanuit medemenselijkheid te kijken naar zowel de mensen voor wie huisvesting niet vanzelfsprekend is, als naar degenen die ‘al ergens wonen’. We zijn immers allemaal kwetsbaar; de één kent simpelweg meer tegenslagen dan de ander. We hebben elkaar nodig om inclusieve buurten te vormen waarin iedereen de kans heeft om bij te dragen aan de samenleving.”
Kun je iets vertellen over het (ontwerp)proces?
“Onze naam staat voor cocreatie en cosmopolieten: samen maken we de stad. Dit betekende dat we de expo in cocreatiesessies met onze opdrachtgever, woningcorporatie Trudo, hebben vormgegeven. Zo bedachten we de ‘visitor journey’, waarin elementen zoals een tunnel van verzet als metafoor fungeerden voor de reis van weerstand naar acceptatie. Daarnaast werkten we nauw samen met de partners van Trudo, zoals Springplank040, om authentieke uitspraken te verzamelen voor de tunnel en onze onderzoeksvragen te verdiepen.”
Was de expositie eenmalig?
“Tot nu toe vond de expo alleen plaats tijdens de Dutch Design Week 2024. De ervaring heeft echter al een spin-off gekregen in de vorm van een ketenpartner-dialoog, die we begeleiden om het netwerk rondom de huisvestingsopgave te betrekken. Daarnaast organiseerden we een stadsdebat met ervaringsdeskundigen en inwoners van Eindshoven – een eerste stap van zorgen naar concrete suggesties voor een meer inclusieve stad.”
“Echt heel bijzonder. Het meest impactvolle wat ik deze week heb meegemaakt. Het komt echt binnen.”
Zijn jullie tevreden over de ontwikkeling van jullie bureau en hebben jullie tips voor andere ontwerpers?
“Wij prijzen onszelf gelukkig met de samenwerking met onze opdrachtgevers, die wij liever partners noemen. Door vertrouwen en cocreatie kunnen we taaie maatschappelijke vraagstukken op een ontwerpende manier onderzoeken en tot vernieuwende inzichten komen. Dit leidt tot concrete vertalingen in beter passend beleid, een gedragsinterventie of een doordacht plan. Momenteel werken we vooral vanuit onze basis in designstad Eindhoven, maar we breiden ons netwerk graag verder uit!
Ons advies aan andere ontwerpers in maatschappelijke vraagstukken is om altijd bewust te blijven van je rol als ‘voorbijganger’ en doelmatig te bekijken waar jouw rol de meeste toegevoegde waarde heeft voor de belanghebbenden.”
Fotografie: Igor Vermeer
Waar kunnen we jullie werk momenteel nog meer zien?
“Ons werk is altijd actueel, omdat we ons richten op het betrekken van inwoners bij grote transities en het creëren van gelijke kansen. Zo werken we momenteel aan de sociale kant van de energietransitie met het Positieve Energie Café en onderzoeken we hoe het ontwerp van de publieke laadinfrastructuur voor elektrische auto’s kan bijdragen aan toekomstbestendige buuren (socialer, groener, duurzamer). Daarnaast betrekken we regelmatig (toekomstige) bewoners bij projectontwikkeling van nieuwe woningen – waarbij met name de potentiële toekomstige bewoners meer de spotlight verdienen. Daarover ga je later dit jaar zeker meer horen!”
Over Welcome In My Backyard
Welcome In My Backyard (WIMBY) is een project in samenwerking met Trudo en is gemaakt met behulp van de input van Stichting Springplank, Novadic-Kentron, Doorpakkers, Neos, GGzE en Ervaring die Staat.