Wat maakt dit project zo bijzonder?
“Dat het gebaseerd is op mijn eigen familiegeschiedenis. De liefdesbrieven van mijn grootouders uit de Tweede Wereldoorlog vormen de basis voor dit project. Het is een verhaal over licht in de duisternis, over vriendschap en liefde in een duistere tijd. Sinds 2005 verzamel ik liefdesbrieven voor mijn onderzoek naar de verloren romantiek van het geschreven woord.
Foto: Liefste Jan / Fotograaf: Anton van Daal
De eerste persoon die ik vroeg of ze nog liefdesbrieven had was mijn oma Duifje. Uit de linnenkast kwam al snel een schoenendoos vol brieven. Mijn oma begon voor te lezen. “Zaandam, 27 april 1944, Liefste Jan, ik stond vandaag samen met mijn moeder zó lang in de rij voor eten. Er waren zoveel mensen met pannetjes. Er vielen zoveel mensen flauw.” Ik was meteen geraakt. Het vormde voor mij het begin van een jarenlange zoektocht naar handgeschreven correspondentie”.
Wat was het doel van het project, en hoe draagt het ontwerp bij aan het bereiken ervan?
“Het doel was om kinderen mee te geven dat je in de oorlog ook kind mag zijn en op avontuur kan gaan. Uit de liefdesbrieven van mijn grootouders kwam dat naar voren.
Het ontwerp van het kinderboek is gebaseerd op het oude schoolschrift van mijn oma. Ik wilde dit zo authentiek mogelijk reconstrueren. De keuzes die hiervoor gemaakt moesten worden zaten vooral in het materiaalonderzoek.
Foto: Liefste Jan / Fotograaf: Anton van Daal
De zoektocht naar het juiste papier deed ik samen met ontwerper Arthur Dijkstra. Ook was het belangrijk dat de illustraties de juiste tinten kregen, waarin de kleurkwaliteit van de illustraties niet verloren ging. Het is zo gedrukt dat het nu net lijkt of het rechtstreeks in het schoolschrift van mijn oma getekend is. In de illustraties voel je de dreiging van de oorlog maar ook het avontuur van de kinderen.”
Kun je iets vertellen over het (ontwerp)proces?
“Het kinderboek heeft een bijdrage ontvangen van de Stichting Kunst & Cultuurbevordering Nederland. Een van de bestuurders van het fonds kwam langs terwijl ik open atelier had samen met gitarist Micha Sprenger en verhalenverteller Jacob Passander, die hebben meegeschreven aan het boekje. We speelden enkele liedjes uit de voorstelling gelinkt aan het boekje. Jan de Bruin, bestuurslid van het fonds, was meteen enthousiast over het project.
Foto: verhalenverteller Jacob Passander en gitarist Micha Sprenger
Doordat het kinderboek werd gesteund door dit fonds kwam ik in aanraking met de betrokken ontwerper en fotograaf. Normaal gesproken doe ik het volledige ontwerpproces zelf maar nu kreeg ik de kans om met nieuwe mensen te werken. In het begin vond ik dat best spannend, want iemand anders met je illustraties aan de gang laten gaan ben ik niet gewend. Maar er was meteen een klik met ontwerper Arthur Dijkstra. We delen een enorme liefde voor papier, boeken en typografie. Met fotograaf Anton van Daal was ik zó onder de indruk van wat fotografie voor een illustratie kan doen. Bij zijn foto’s werden de illustraties zachter dan bij de scans die ik zelf gewend was te maken. Echt een eyeopener.”
Waren er meevallers, valkuilen of tegenslagen bij dit project?
“We hebben vanaf het begin een enorme steun ervaren voor ons project. Dit zie je in de financiering, maar ook in hoe het nu ontvangen wordt. Een andere meevaller is dat het gelukt is om zo dichtbij het verhaal van mijn grootouders te blijven, ook toen er heel veel andere mensen bij betrokken raakten.”
Ben je tevreden met je carrièrestappen tot nu en wat zou je andere ontwerpers aanraden?
“Het is bijzonder om er achter te komen dat je fascinaties zolang bij je blijven. Ik had zeventien jaar geleden niet gedacht dat mijn verzameling liefdesbrieven in het project De Sleutel Tot Mijn Hart de rode draad door al mijn werk zou gaan vormen. En telkens in een andere vorm terug zou keren. Wat ik andere ontwerpers mee zou willen geven is: vind die rode draad in je werk en laat je erdoor meenemen. Bij mij begon het met één vraag aan mijn oma: heeft u nog liefdesbrieven?”
Afbeelding: Slaapliedje: “Sluit je ogen, doof je oren, droom van vrede, maak je maar klein…”