Wat je ook maakt – of dat nu fysiek, digitaal of ergens daartussenin is – je werk verdient het om goed bewaard te blijven. Niet alleen voor jezelf, maar ook voor de toekomst. Alleen blijkt archiveren vaak minder eenvoudig dan het lijkt. Dit dossier helpt je op weg met de eerste stappen.
Het belang
Als ontwerper bewaar je allerlei materialen en bestanden, vaak als onmisbaar onderdeel van je creatieve proces. Maar laten we eerlijk zijn, soms worden die archiefkasten en harddrives een onoverzichtelijke chaos. En dat terwijl een goed geordend en ontsloten archief van belang is. Niet alleen vergemakkelijkt het je eigen creatieve proces. Het is ook de manier om je unieke bijdrage aan de ontwerp community door te geven en zo anderen te inspireren.
Archiveren gaat verder dan het netjes ordenen van mappen of bestanden. Het raakt aan grotere thema’s zoals zichtbaarheid, herpositionering, overdracht en nalatenschap. Wat wil je dat blijft? Wat wil je loslaten? En hoe zorg je dat jouw verhaal straks verteld kan worden – door jouzelf of door anderen? De hoogste tijd om ermee aan de slag te gaan!
“Vanaf het begin van mijn carrière was ik mij al bewust van het belang van archiveren.”
Interview met textielontwerper Maria Blaisse over archiveren.
Archiveertips
In samenwerking met de BNO biedt het Netwerk Archieven Design en Digitale Cultuur (NADD) een toolkit aan die je helpt met de eerste stappen in het archiveren van jouw werk. De gids How to Archive Better biedt ontwerpers praktische tips voor het archiveren van hun werk, zodat het gemakkelijker en zelfs motiverend wordt om een eigen archief op te bouwen.
|
De gids biedt concrete handvatten voor het verzamelen en bewaren van informatie, zowel fysiek als digitaal, zodat deze later bruikbaar blijft voor verschillende doeleinden. Van het bepalen wat er wel en niet in je archief thuishoort, tot het creëren van overzicht en het beschermen van je materiaal tegen ongewenste invloeden. Alle katernen van de gids zijn te downloaden op de website van het Nieuwe Instituut. |
Foto: NADDOrganisaties
Wij worden regelmatig benaderd door ontwerpers, hun erfgenamen of andere betrokkenen met vragen over wat te doen met hun archieven. We vinden het belangrijk dat deze archieven – als onderdeel van het Nederlandse ontwerperserfgoed – bewaard blijven, maar wij hebben zelf geen actieve rol in het archiveren van ontwerpwerk. Wel bieden we ondersteuning in de vorm van praktische tips en verwijzen we graag door naar relevante organisaties die zich hiermee bezighouden.
Hieronder hebben we een aantal nuttige bronnen en organisaties voor je op een rij gezet.
NADD
Omdat er in Nederland niet één centrale organisatie is die zich ontfermt over het ontwerperfgoed, hebben meerdere organisaties zich in 2021 verenigd in het Netwerk Archieven Design en Digitale Cultuur (NADD). Het netwerk maakt zich sterk voor kennisdeling rondom archiveren, maakt ontwerparchieven zichtbaar en werkt aan een digitale infrastructuur om de verspreide archieven centraal toegankelijk te maken.
Foto: NADDNADD bestaat uit meer dan 45 partners: grote en kleine erfgoedinstellingen die archieven beheren, ontwerpers, beroepsorganisaties, onderwijsinstellingen en experts op het gebied van ontwerp. Op de websites van hun archief- en erfgoedpartners vind je mogelijk nieuwe informatie en tips die kunnen helpen om je archief naar een (nog) hoger niveau te tillen. Bovendien zijn er subsidieregelingen beschikbaar voor archieven en archiefonderzoek. |
Heb je interesse om met jouw archief aan de slag te gaan, maar weet je niet hoe je moet beginnen? Dan kun je ook een email sturen naar het NADD. Een medewerker kijkt dan met je mee wat je nodig hebt en hoe je het beste aan de slag kunt gaan. Voor specifieke vragen kun je contact opnemen met Eline de Graaf, projectmanager van NADD.
Nieuwe Instituut
Vanuit de overheid heeft het Nieuwe Instituut de taak gekregen om zich met ontwerparchieven bezig te houden – ook die van individuele ontwerpers. In de praktijk vervult het instituut deze taak vooral via betrokkenheid bij het NADD. Er zijn af en toe programma’s of oproepen ter ondersteuning voor individuele ontwerpers – houd ze in de gaten!
DEN
DEN is het Nederlands kennisinstituut voor cultuur en digitale transformatie. Deze stichting inspireert en ondersteunt professionals in de erfgoedbeherende en cultuurproducerende sector om de kansen van digitale transformatie optimaal te benutten.
Het Nationaal Archief
De grootste openbare archiefinstelling in Nederland en landelijk expertisecentrum omtrent informatiehuishouding is gevestigd in Den Haag. Het Nationaal Archief ondersteunt organisaties bij het inrichten van hun informatieprocessen en -systemen.
Project TRACKS
TRACKS (Toolbox & Richtlijnen voor Archief- en Collectiezorg in de Kunstsector) is een Vlaams netwerk van organisaties dat vanuit gebundelde expertise informatie en dienstverlening aanbiedt om kunstenaars en kunstenorganisaties te ondersteunen bij de zorg voor hun archieven en collecties. De website staat vol met praktische tips.
Spoorboekje Digitalisering Erfgoedcollecties
Het Spoorboekje is een initiatief van NDE (Netwerk Digitaal Erfgoed) en richt zich op kleine en grote collectiebeherende instellingen, zoals historische verenigingen, musea en archieven. Het spoorboekje biedt een gestructureerde route voor het duurzaam bewaren en beheren van je collectie. Niet alleen waardevol voor instellingen die nog moeten starten met digitaliseren, maar ook relevant voor partijen die al een heel eind onderweg zijn.
We hebben de inhoud van dit dossier met zorg samengesteld. Mis je desondanks iets of heb je na aanleiding van de inhoud van het dossier vragen of tips? Neem dan contact op met Patrick Aarts Sen.