Tekst door Vicky Fasten
Illustraties door Zeloot en studio de Ronners
Jaarlijks publiceren we de BNO Branchemonitor met informatie over zaken als omzet, bedrijfsresultaat, markten, personeel en kosten. Het doel is enerzijds een beeld te geven van de omvang en betekenis van de ontwerpsector, en anderzijds de aangesloten ontwerpers en bureaus de kans te geven hun eigen bedrijfsvoering te vergelijken met die van anderen.
Hieronder een samenvatting van het onderzoek naar de prestaties van de ontwerpbranche in 2018. Het volledige rapport is onderaan de pagina te downloaden als pdf.
Het onderzoek werd, in opdracht van de BNO, uitgevoerd door ABF Research.
Veelal de startende ontwerper positioneert zich als ‘service designer en/of experience designer'. Hiertoe behoren alle vormen van niet tastbaar ontwerp zoals: service design, social design, strategy design, UX design, interaction design, digital solutions, wayfinding, etc. Begin jaren 2000 doet service design zijn intrede. Het is inmiddels een belangrijke ontwerpmethodiek en concurreert met menig adviespraktijk in de consultancy wereld.
Gestage omzetgroei
De gemiddelde omzet per fte bij bureaus klimt ook dit jaar gestaag omhoog naar 121.600 euro. Bij zzp’ers blijft dit nagenoeg hetzelfde, namelijk 72.200 euro. Er is slechts 26 procent van de zzp’ers met meer dan een ton omzet per jaar en dat is ondanks de lichte stijging ten opzichte van vorig jaar, nog steeds zorgwekkend zeker als we zien dat slechts 60 procent van de gewerkte uren gedeclareerd wordt.
Net zoals voorgaande jaren komt de omzet vooral uit gedeclareerde uren. Andere inkomstenbronnen zoals royalty’s, verkoop of marges op inkoop worden nauwelijks gerealiseerd. Daar liggen voor de sector nog veel kansen. We zien wel een voorzichtige groei in de gerealiseerde omzet uit Europese landen.
Regelmatig onderhandelen
Zowel bij bureaus als bij zzp’ers zien we dat tweederde met enige regelmaat onderhandelt met zijn opdrachtgever over de voorwaarden met betrekking tot intellectueel eigendom en tarieven. Er blijft echter nog een groot verschil zitten tussen de voorwaarden waaronder gewerkt wordt en de gewenste voorwaarden.
De voorwaarden met betrekking tot intellectueel eigendom en tarieven stellen een ontwerper in staat om zijn creatieve prestaties te exploiteren. Overheden en grote opdrachtgevers hebben in de praktijk een machtige onderhandelingspositie. BNO zet zich actief in de lobby en ondersteunt haar leden om zich hiertegen te weren.
Tot slot
Wij bedanken iedereen die mee heeft gedaan aan het onderzoek. Het is belangrijk om een goed beeld te hebben van de economische situatie van de ontwerpsector. Menig beleidsmaker, onderzoeker of politicus gebruikt de resultaten van het onderzoek om zich een beter beeld te vormen en om zich uit te spreken over de sector.