Tekst door Viveka van de Vliet
Aart Helder is coach en trainer en begeleidt intervisiegroepen, waarvoor hij gelijkwaardige collega’s samenbrengt en hen leert om elkaar te coachen. “Mijn streven is om mezelf overbodig te maken”, zegt hij.
Intervisie, ofwel peer-to-peercoaching, blijkt een waardevolle methode om praktisch en probleemoplossend jezelf te ontwikkelen. Niet alleen voor bureaumedewerkers of -managers, maar ook voor zzp’ers of samenwerkende duo's omdat die soms helemaal geen gelijkwaardige sparringpartner of vertrouwenspersoon hebben.
Hoe werkt intervisie in de praktijk? In dit artikel vertelt een zestal junior en senior bureaumensen over hun ervaringen. “Het is prettig om te merken dat je niet gek bent, of de enige met een probleem.”
Universele thema's
Voor elke intervisiegroep zoekt Aart Helder zorgvuldig de gelijkwaardige professionals bij elkaar. “Je kunt beter met gelijken over je vak en onderneming praten”, weet Aart die als coach onder meer twee groepen bureaumensen in een BNO Intervisietraject heeft begeleid. Deze trajecten zijn afgerond, maar de groep seniors komt nog steeds regelmatig bijeen, zo goed beviel het.
“De thema’s waar de deelnemers tegenaan lopen zijn vrij universeel”, weet Aart. “Zo hebben veel junioren die met hun eerste of tweede baan zijn gestart, vaak overeenkomstige onzekerheden maar weten ze dat niet altijd bespreekbaar te maken bij hun leidinggevenden. Ontwerpers die net een leidinggevende functie hebben gekregen door bijvoorbeeld de stap te maken naar art director, zoeken weer de balans tussen loslaten en aansturen.”
Hoe te dealen met perfectionisme, stress, grenzen stellen, conflicten, positioneren of delegeren? Het zijn vragen die iedere werkende wel eens stelt, en leren met en van collega’s blijkt een succesvolle methode om met die situaties te kunnen omgaan. “Het is heel inspirerend om te zien dat deelnemers inzichten toepassen in hun praktijk”, zegt Aart.
Foto: Aart Helder | Fotografie: Iris Duvekot
Over coach Aart Helder
Aart Helder (48) werkte vijftien jaar als projectmanager in de creatieve sector (cultuur, media en design), maar zijn interesse ging vooral uit naar zijn collega’s en het verbeteren van de interne cultuur en de processen. Daarom besloot hij zich te richten op het begeleiden van mensen en organisaties. Sinds 2016 werkt hij als coach en trainer voor uiteenlopende organisaties zoals Triodos Bank, DuPho, de BNA en de BNO. Aart volgde meerdere coachtrainingen, en rond momenteel een driejarige opleiding af bij Phoenix in Utrecht.
Niet zelden willen mensen een stok achter de deur van iemand die alles faciliteert, maar dat is nadrukkelijk niet zijn insteek. “Deelnemers gaan een commitment aan, maar ik maak hen niet afhankelijk van de begeleider”, zegt Aart beslist. Wat hij wel doet is groepen leren om het intervisie-gespreksmodel te hanteren. Zijn model heeft hij gebaseerd op het CREA-Model (Collectieve Reflectie & Eigen Actie) van Marijke Lingsma. Ook zij zegt dat het de belangrijkste opdracht van een intervisiecoach is om met kennis van groepsdynamica het zelfstandig functioneren van de groep mogelijk te maken.
“Intervisie is meerledig: het is zowel een oefentuin en een spiegel als een manier om door het delen van ervaringen waardevolle inzichten te krijgen. Trainingen leiden ook tot waardevolle inzichten, maar vaak verwateren die. Daar doet een terugkommiddag niet zoveel aan”, aldus Aart. “Intervisie is eigenlijk een soort permanente terugkomdag.”
Foto: BNO Intervisie sessie | Fotografie: Iris Duvekot
Verschillende invalshoeken
Een van de deelnemers aan BNO Intervisie was Christian Lutz. Hij werkte destijds bij Studio Piraat en is nu projectmanager bij digital, strategy & designbureau Verve. “Ik miste toentertijd het praten met peers. Bij Piraat was ik de enige in die functie en had ik geen directe collega’s die me konden ondersteunen”, zegt hij. “Bovendien zaten we niet in dezelfde fase. Anderen kregen kinderen, zochten stabiliteit, maar ik wilde me bewijzen, wilde hard gaan, sneller, beter en zei overal ja op. Daarbij ben ik een perfectionist, een controlfreak. Dus moest ik leren om goed werk te leveren én mijn timemanagement beter te beschermen.”
Het leerzame, vindt Christian, is de spiegel die je voorgehouden krijgt. “Andere deelnemers zeiden: Je trekt het je te persoonlijk aan en neemt verantwoordelijkheden op je schouders die niet van jou zijn. Ook Aart kwam met een leerzame tip: Het is niet altijd de rol van een bedrijf om je te beschermen tegen de werkdruk.” Bij Verve werkt Christian nu met een jong team en heeft hij twee directe collega’s met wie hij kan sparren en delen. Hij maakt het meteen bespreekbaar als hij tegen zijn grenzen aanloopt en hij is zekerder geworden.
Foto's: Christiaan Lutz (fotograaf Mark David) en Walewijn den Boer
Ook Walewijn den Boer kon zijn grenzen niet goed stellen. Na zijn afstuderen begon hij als freelance designer en maakte promotie: sinds vier jaar werkt hij bij Verve als senior designer die het creatieve team aanstuurt. Vol ambitie werken aan een groot project bezorgde hem echter veel stress. In de zoektocht naar een balans beschikte hij nog niet over de tools om op tijd op de rem te staan. Daar wilde hij actief iets mee doen.
Een van die gereedschappen werd BNO Intervisie. Hij moest even wennen aan de formele gespreksstructuur maar vond het verfrissend om te horen hoe anderen vanuit verschillende invalshoeken naar zijn probleem kijken. “Sindsdien ben ik steeds beter geworden in omgaan met stress.” Walewijn heeft zelfs een eigen symbolen-toolbox ontworpen: Post-its met een soort boter-kaas-en-eieren-grid met stippen, waarmee hij kan checken hoe hij zich voelt.
Veilige omgeving
Voor Lisanne Simon, projectmanager bij Het Echte Werk, speelden onzekerheden omtrent haar nieuwe functie een rol. “Door met gelijkgestemden te spreken die tegen dezelfde dingen aanlopen, weet ik dat wat ik denk normaal is en dat het niet erg is om onzeker te zijn”, zegt ze. “Intervisie bied je een kijkje in de keukens van andere bureaus. We hebben allemaal dezelfde soort ervaringen maar delen die zelden buiten ons eigen bureau”, voegt scrum coach Marjolein van der Velden toe.
|
“Het fijne van Aart is dat hij rustig en begripvol is, niks gek vindt en een veilige omgeving creëert waarin je alles kwijt kunt”, zegt ze. Voor Aart is het gevoel van veiligheid een voorwaarde om open te kunnen praten. “Ik stel vragen en push daarin een beetje; deelnemers delen al gauw meer dan ze binnen hun bureau ooit hebben gedaan”, zegt hij. Christian voegt toe: “Aart geeft hij goede tips uit zijn eigen praktijk. Hij is relaxt, heeft veel mensenkennis en is absoluut niet belerend maar juist faciliterend.” |
Foto: Marjolein van der Velden
Marjolein beaamt dat: “Aart is geen snelle gast die op een gelikte en dwingende manier zijn methode probeert te verkopen, maar een natuurlijke verbinder.”
In zo’n intervisietraject brengen deelnemers cases in. De anderen ‘roddelen’ vervolgens over jou alsof je er niet bij bent en komen met oplossingen die bijvoorbeeld voor hen succesvol hebben gewerkt. Aart: “Je leert beter luisteren, feedback geven en goede vragen stellen. Ik voorkom dat het ego al te veel opspeelt, want dat zit een sessie in de weg. Deelnemers die zicht willen bewijzen, of zeggen: Het is zo, want…, die kap ik meteen vriendelijk af.”
Foto: Lisanne Simon
Onbekende relatievorm
Creatief strateeg bij Studio Piraat Dion van der Spek vindt dat Aart zijn methode wat zweverig omschrijft op papier, terwijl het in de praktijk juist heel rechttoe rechtaan is. “Je concretiseert een probleem, laat anderen achter je rug om zoeken naar oplossingen en dat is best confronterend”, is zijn ervaring. Walewijn ziet BNO Intervisie als een relatievorm die hij nog niet kende. “Met de andere deelnemers heb je geen professionele werkrelatie en ook geen persoonlijke, het is intiem en ook weer niet.” Lisanne noemt de methode met roddelfase bijzonder. "Het heeft mij een boost gegeven voor mijn zelfvertrouwen. Ik heb de stap naar een andere baan gezet, weet beter wat ik wil en straal dat ook uit.”
Ook Irene Hoogland noemt de ‘Methode Aart’ bijzonder. Na een turbulente periode heeft ze een nieuwe baan bij Ontwerpwerk als merk- en designstrateeg. Voor haar boden de adviezen en observaties over hoe anders mensen uit andere disciplines tegen dingen aankijken waardevolle informatie voor de samenwerking met collega’s binnen het bureau. Bovendien gaf het zelfvertrouwen over haar eigen positie. “Op de studio is het soms lastig manoeuvreren als je mensen boven en onder je hebt werken. Het is dan belangrijk dat je goed in je werkvel zit en je je toch kwetsbaar kunt opstellen”, zegt ze.
Foto: Irene Hoogland en Dion van der Spek
Dion van der Spek vroeg zelf om intervisie. “Ik ben jong de bureauwereld ingerold en neem alles voor lief, heb weinig referenties.” Zijn case: hoe ga je om met hiërarchie in een klein bureau met een platte organisatiestructuur. “Het is een omgeving waarin iedereen verantwoordelijk is en iedereen – van teamgenoot tot baas – over je plannen wat te zeggen wil hebben”, schetst hij. “Ik dacht dat ik de enige was die dat confusing vond en wist niet hoe ik dat bespreekbaar kon maken. Door intervisie realiseerde ik me dat zo’n gesprek lang niet zo eng is als ik van tevoren dacht. Het resultaat is dat we elkaar beter begrijpen en doordat ik me meer uitspreek is mijn positie steviger en de hiërarchie verdwenen.”
Completer plaatje
Marjolein van der Velden is voor zichzelf is begonnen, na verschillende banen als scrum master/agile coach. Haar case ging toentertijd over hoe te balanceren tussen de belangen van de klant, het team en zichzelf. “Tijdens de intervisie zeiden anderen grappig genoeg dat ik intuïtief precies weet wat ik moet doen”, zegt Marjolein. “Bij de cases van anderen was duidelijk dat ik van nature in de adviesmodus schiet, terwijl Aart je leert eerst door te vragen. Daardoor krijg je een completer plaatje van iemands probleem en kom je tot betere oplossingen.”
Samen met Walewijn, Irene en drie anderen komt Marjolein nog steeds een keer in de twee à drie maanden samen – niet alleen om cases te bespreken. Ze houden zich ook bezig met personal branding en gebruiken dan de ‘Big Hairy Audacious Goal’-manier om de vraag te stellen hoe ze zichzelf over vijf jaar zien. De kracht van deze groep is dat iedereen iets doet met de besproken casussen. “Daardoor hebben we ons enorm ontwikkeld en hebben stappen gezet in onze carrières”, zeggen ze alle drie.