Tekst door Viveka van de Vliet

Als deelnemer aan BNO Start leerde de Indiaas-Nederlandse ontwerper Itika Gupta veel van haar mentor, industrieel ontwerper Ruud-Jan Kokke. Het bleek een goede match. Ze delen een grote nieuwsgierigheid en leergierigheid, bezitten ondernemersbloed, een open en actieve houding en een breed perspectief op design.

Ruud-Jan Kokke ontwerpt meubels en inrichtingen van scholen of musea tot stalen hekwerken, balkons en bruggen in samenwerking met architecten. Itika Gupta begeeft zich ook op een breed vlak: dat van industrieel en ruimtelijk ontwerp, visuele communicatie, advies en strategie, alles bekeken met de blik van een systeemdesigner. 

Vogelhuisjes van koeienpoep

Gupta is verre van een starter: in India, waar ze vandaan komt, studeerde ze onder andere elektrotechniek en vrije kunsten, werkte ze bij IDEO en was zij verantwoordelijk voor de business development bij Indiase bedrijven als Daily Dump en WASH United. 

Dit groeiende bedrijf voor materiaalinnovatie en design is ook gevestigd in zowel India als Nederland en doet onderzoek naar de toepassing van koeienpoep in producten als vogelhuisjes en bouwmaterialen voor onder andere paviljoens of tiny houses.

Starten from scratch

Toch ziet Gupta zichzelf wel degelijk als starter. Ze verhuisde naar Nederland om bij haar familie te zijn en haar studio in Europa uit te breiden. "Ik ben hier nu vier jaar en moest from scratch beginnen", zegt ze erover. "Ik heb veel ervaring en ben ervan overtuigd dat als ik in India een designstudio kan runnen met klanten over de hele wereld, ik dat vanuit Nederland ook kan, maar ik ken de Nederlandse cultuur en de taal niet. Ook moet ik een nieuw netwerk van opdrachtgevers opbouwen. Er valt dus veel te leren."

En dat leerde ze van de zeer ervaren Kokke die bij de BNO inmiddels mentor is geweest van de meest uiteenlopende jonge ontwerpers. "Ik kijk goed naar iemand. Hoe een ontwerper zich gedraagt en of deze geschikt is als zelfstandig ontwerper of beter past binnen een bureau in een team, dat zie ik meteen", zegt hij. "Itika is accuraat, heeft veel in haar mars en leert snel. Het is een feest om met haar te werken. Op het gebied van ontwerpen hoef ik haar niets te leren. Gupta heeft vooral behoefte aan het uitbreiden van haar netwerk in Nederland, aan het duiden van de studio en aan het zichzelf helder kunnen presenteren", zegt Kokke. 

Genereuze mentor

Die onderwerpen bespraken ze gedurende een periode elke week tijdens de lunch bij Kokke thuis in Arnhem. Ze noemt hem een bekende en ervaren industrieel ontwerper van wie ze veel kan opsteken, maar ook een bescheiden en toegankelijk ontwerper die haar als een gelijke benadert en genereus is in het delen van zijn grote netwerk.

Kokke: "Toen ik zelf begon vroeg ik een bekende ontwerper om hulp. Die wilde hij niet geven. Ik heb me voorgenomen zoiets nooit te doen. Het is dan ook een mooie taak die de BNO op zich heeft genomen en daar draag ik graag aan bij. Ik weet namelijk dat je als beginnend ontwerper al heel erg bent gebaat met wat hulp; ik had gewenst dat er in mijn tijd een BNO Start was." "Ik vind het interessant dat hij een breed georiënteerde ontwerper is die prachtige producten maakt en verkoopt", motiveert Gupta haar keuze voor Kokke als mentor. 

"Dat is precies zoals wij onze studio hebben georganiseerd: ik ben ook breed geïnteresseerd en geloof niet in specialisatie. Wij zoeken naar een oplossing vanuit een netwerk, een systeem. We geloven dat alles met elkaar te maken heeft en elkaar overlapt", zegt ze. "Die fundamentele blik op design delen we met elkaar. Ruud-Jan geeft me zelfvertrouwen door te zeggen dat ik juist trots moet zijn dat ik zoveel kan."

“Ik had gewenst dat er in mijn tijd een BNO Start was.”

–   Ruud Jan Kokke 

Unieke denkwijze

Tijdens hun bijeenkomsten was de grootste uitdaging om uit te leggen wie en wat Studio Carbon is, hoe een bureau dat door middel van design een positieve impact op de wereld wil leveren, een reputatie opbouwt en hoe een systeemdesigner zich definieert en profileert. "In India is een systeemdesigner de gewoonste zaak van de wereld omdat problemen zo complex zijn dat je wel in een veelomvattend systeem moet denken en veel research moet doen om een beter product te kunnen realiseren", weet Gupta, "maar in Nederland is Reframing Studio misschien wel een van de weinige goede voorbeelden."

Foto: Dungse projects

Ruud-Jan Kokke gaf de systeemontwerper een leerzame opdracht: Gupta moest een presentatie van tien minuten geven over haar studio, terwijl Kokke de rol van een potentiële klant op zich nam. Aanvankelijk vond Kokke de website wat onoverzichtelijk en wist hij niet precies wat systeemontwerpers doen, maar na de verrassend heldere presentatie over hoe Studio Carbon een unieke manier van denken in systemen heeft ontwikkeld, met daarbij drie exemplarische voorbeelden van industrieel design, communication design en Dungse, was Kokke onder de indruk en applaudisseerde hij. 

Vaste prijs of royalties

Gupta had ook vragen over zakelijke aspecten, zoals hoe je een bedrijf organiseert met een team in India en een in Nederland, en hoe je in Nederland de prijs voor een product vaststelt. Daarover adviseerde Kokke haar met de zakelijk adviseurs van de BNO te praten. Op de vraag of je een fixed price met je opdrachtgever afspreekt of royalties, put Kokke uit eigen ervaringen. "Ik heb bijvoorbeeld stoelen ontworpen die nog steeds in productie zijn.

Dat levert substantiële bedragen op. Wanneer Dungse een concreet product oplevert kunnen royalties aantrekkelijk zijn voor de ontwerper om grote investeringen terug te verdienen", zegt hij. Hierin leerde hij ook van Gupta: Om de vogelhuisjes te realiseren, investeert Dungse aanzienlijk. "Daar gaan zij met gemak mee om. De ontwerpers hebben alle vertrouwen dat de investeringen op den duur iets opleveren. Ik heb daar meer moeite mee, ik denk commerciëler", zegt Kokke.

Foto: What if Lab project in opdracht van HEMA voor Design for Inclusion

Gupta vroeg hem ook hoe ze de identiteit van de studio moesten communiceren. Hoe kijken Nederlandse opdrachtgevers naar je als je je profileert als Indiase of als internationale studio? "Ik ontdekte door mijn gesprekken met Ruud-Jan dat Nederlanders heel nieuwsgierig en open zijn, en niet veroordelend. Dat gaf me zelfvertrouwen", zegt Gupta. Want haar ervaringen zijn vaak ongunstig als ze zich als Indiaas bureau afficheert; in grote delen van de westerse wereld bestaan namelijk veel vooroordelen zoals: Indiase mensen werken keihard en verdienen nauwelijks en India is goed op het gebied van technologie en craft maar design stelt weinig voor. Ook leerde ze dat een studio van negen man in Nederland als groot wordt gezien, terwijl het voor Indiase begrippen heel klein is.

In ruil voor zijn tijd en advies gaf Gupta haar mentor ook iets: Kokke houdt weliswaar zijn website bij en is actief op LinkedIn, maar een Instagram-account had de ontwerper nog niet. Gupta maakte een strategisch plan, beheert zijn account en post – straks betaald – elke week een story. "Zo leer ik veel over zijn ontwerpproces en wat hij maakt, en dat is heel inspirerend", zegt ze. "Ik hoop dat ik nog heel lang met Ruud-Jan in contact blijf."   

Wil je meedoen aan BNO Start? Stuur dan een mail naar dewi@bno.nl dan laten we je weten wanneer de inschrijving is geopend.

Ga naar de website van Studio Carbon

Ga naar de website van Ruud-Jan Kokke