Er waait een frisse wind door het Stedelijk Museum Amsterdam met kunsthistoricus, curator en PhDkandidaat Amanda Pinatih als de nieuwe conservator Vormgeving. Haar opdracht: opnieuw naar de collectie kijken en de verhalen die nog niet verteld zijn voor het voetlicht brengen vanuit een meerstemmig, interdisciplinair, mondiaal perspectief.
Met directeur Rein Wolfs en de komst van conservator Vormgeving Amanda Pinatih waait er een frisse wind door het Stedelijk Museum Amsterdam. "Ik ben blij dat hij vormgeving heel belangrijk vindt; dat was bij voorgaande directeuren niet altijd het geval", zegt Pinatih. "Rein Wolfs onderschrijft mijn geëngageerde visie en mijn wens om de rijke vormgevingscollectie van het Stedelijk van nieuwe perspectieven te voorzien. En daarom zie ik het als mijn opdracht om opnieuw naar de collectie te kijken en de verhalen die nog niet verteld zijn, de blinde vlekken, voor het voetlicht te brengen."

Foto: Thuis bij Amanda Pinatih
Verhalen vertellen
Ondanks dat het museum vijf weken na haar aanstelling alweer gesloten werd, blijft Amanda Pinatih (1987) zich in haar studio onderdompelen in design en kunst. Ze had nog niet eens de gelegenheid gehad in het depot te kijken, dus struint ze door de database om de rijke collectie vormgeving van in totaal 55.000 werken die het museum bezit verder te leren kennen. Ook thuis in Amsterdam-Oost omringt ze zich met opgezette dieren, hedendaags design en etnografica. Bovenaan de trap hangen Afrikaanse maskers. Op de trap staat een vaas van keramiek van de modeontwerper Harvey Bouterse en op een roze bankje van Studio ZwartFrame staat werk van kunstenaar/edelsmid Boris de Beijer en een talisman van tweedehands verzamelde materialen van Saar Scheerlings. Verder zijn er objecten uit onder andere Mexico, Timor, Papoea-Nieuw-Guinea en Mali die zij en haar partner - kunstenaar Jorge Mañes Rubio - hebben verzameld.
Het zijn voornamelijk 'nieuwe' objecten - dus geen waardevolle oude werken die op betwiste manieren zijn verworven. Dat is een belangrijk thema voor Pinatih. Deels houdt die interesse verband met haar eigen achtergrond: haar vader is Indonesisch en zelf is ze Nederlands-Indonesisch, of andersom. Zo wil ze etnografische objecten reactiveren voor de huidige generatie Nederlanders met een Indonesische achtergrond, en is ze geïnteresseerd in de dekolonisatie van museale collecties. Ze stelt vragen als: hoe kunnen Indonesische objecten in Nederlandse volkenkundige musea een betekenisvolle rol spelen voor mensen met voorouders voor wie deze objecten belangrijk waren? Haar huidige onderzoek als PhD-kandidaat aan de Vrije Universiteit Amsterdam sluit daarbij aan: hoe kunnen objecten die tijdens de koloniale periode van Indonesië naar Nederland zijn gekomen en die onderdeel uitmaken van museale collecties, artistieke praktijken en huishoudens een rol spelen bij de identiteitsvorming van jongere doelgroepen met een migratieachtergrond.
"Als je de jonge generatie de niet-vertelde verhalen en de makers achter de werken op een originele manier laat zien, staan ze er juist nu voor open en herkennen ze zich er wellicht beter in."
"Ik wil nieuwe vormen van kennisoverdracht ontwikkelen vanuit een meerstemmig perspectief, waarbij de nieuwe generaties door middel van interactie en participatie betrokken worden. Met objecten als expressie van een culturele identiteit, met bewegend beeld als aanvulling op zaalteksten bijvoorbeeld. Als je de jonge generatie de niet-vertelde verhalen en de makers achter de werken op een originele manier laat zien, staan ze er juist nu voor open en herkennen ze zich er wellicht beter in. Ik had hetzelfde. Als kunstgeschiedenisstudent ging ik veel naar het museum maar herkende mezelf niet in de werken. Met die blik probeer ik naar de belangrijke collectie toegepaste kunst van het Stedelijk te kijken, met z’n diverse technieken, materialen, en makers", zegt ze.
Overigens vindt Pinatih niet alleen maatschappelijke invalshoeken belangrijk. "Ik word ook blij van heel goed gemaakte objecten, zoals je die in de collectie van het museum aantreft. Ik denk dan bijvoorbeeld aan de bijzondere sculpturen van keramist Wouter Dam, of met de hout-draaitechniek vervaardigde werken van de onlangs overleden Maria van Kesteren." Vanuit het lesgeven op academies en het begeleiden van studenten, maar ook door haar werk voor het platform Crafts Council Nederland dat zich bezighoudt met het hedendaagse ambacht, heeft Pinatih een grote interesse in jonge makers die experimenteren, nieuwe toepassingen zoeken, die het ontwerpproces met het maakproces combineren. "Met die makers wil ik verhalen vertellen in het Stedelijk. Als je objecten tot leven kan brengen door het inspirerende verhaal te vertellen van een Amerikaanse keramist die is opgevoed in een achterbuurt en daar is begonnen met keramiek maken, kan het je zelfs aanzetten om ook zelf keramiek te gaan maken."

Foto: Design Museum Dharavi
Dit artikel verscheen eerder in Dd Magazine #0.