Per mail en telefoon hebben we voortdurend contact met aangesloten ontwerpbureaus en ontwerpers.
In de verwachting dat de lockdown niet lang zou duren, waren de meeste ontwerpbureaus een paar weken geleden nog hoopvol gestemd. De sfeer is nu omgeslagen, temeer daar premier Rutte in de persconferentie op 21 april te weinig perspectief bood, volgens ondernemers uit allerlei maatschappelijke sectoren. Dat treft ook ontwerpers, die immers sterk afhankelijk zijn van de conjunctuur.
Bureaus
Vooral de vaste lasten wegen zwaar: personeelskosten en de huur van de bedrijfsruimte zijn moeilijk op te brengen, en de opgebouwde buffers slinken hard. Er is nog wel werk, maar omzetverlies van 30-40% is geen uitzondering en in een aantal gevallen ligt dat percentage nog fors hoger. De regeling NOW brengt enige verlichting maar is geen structurele oplossing. De onzekerheid over de toekomst is groot. Frustrerend is dat tijdelijke contracten, ook van talentvolle medewerkers, niet kunnen worden verlengd: freelancers zijn al eerder afgezegd. Bij grote bureaus en communicatienetwerken is het korten van de salarissen van het management geen uitzondering.
Tijdens het speciale HRM-overleg dat de BNO medio april organiseerde met arbeidsrechtadvocaten van DingemansVanDerKind kwamen veel vragen over de NOW, en daarnaast over thuiswerken, het opnemen van vakantiedagen, uitstel van betaling vakantiegeld en ontslag.
Hoewel niet iedereen onverdeeld enthousiast is over de effectiviteit van thuiswerken, zal de door de omstandigheden afgedwongen transitie naar werken op afstand en video-conferencing van blijvende invloed zijn op overlegstructuren, de inrichting van onze werkzaamheden en het zakelijke reisverkeer.
De nieuwe werkelijkheid wordt in meerdere opzichten steeds meer een digitale werkelijkheid. Fysieke winkels, met uitzondering van de supermarkten, hebben grote problemen, zo ook de retail-designers die winkelconcepten ontwerpen. Digitale ontwerpoplossingen winnen nog verder terrein.
Zelfstandig ontwerpers
Eenduidige uitspraken over de positie van zelfstandig ontwerpers zijn niet mogelijk. Veel hangt af van hun persoonlijke situatie en van het werkgebied waarin ze zich gespecialiseerd hebben. Sommigen zijn hoopvol en verkennen actief nieuwe mogelijkheden om hun creatieve vaardigheden in te zetten, anderen zijn ten einde raad omdat opdrachten zijn weggevallen en ze het financieel niet meer kunnen bolwerken.
Er wordt veel gebruik gemaakt van TOZO, maar zonder partner met een redelijk inkomen kun je daar niet mee rondkomen. Vangnet voor een groot aantal zzp'ers is een parttimebaan naast de ontwerppraktijk, veelal in het onderwijs. Anderen hebben een bescheiden buffer en soms nog een subsidiepotje ter beschikking.
Ook de wijze waarop mensen werken (thuis of in een gehuurde werkruimte), de samenstelling van hun klantenportfolio en de discipline die ze beoefenen zijn medebepalend voor de mate van succes. Een trouwe klantenkring in sectoren die (nog) niet getroffen zijn door de coronacrisis of een specialisatie in online toepassingen kunnen het verschil maken.
Product- en interieurontwerpers die hun pijlen op Milaan hadden gericht, moeten snel schakelen naar andere manieren om hun ontwerpen onder de aandacht te brengen. Ondertussen blijven royalty’s uit of zijn vertraagd door afgenomen vraag en uitstel van nieuwe productpresentaties.
TOGS
Grote frustratie onder door de crisis getroffen kleine bureaus en zelfstandig ontwerpers is dat de SBI-codes waaronder zij vallen niet in aanmerking komen voor de eenmalige TOGS (Tegemoetkoming Ondernemers Getroffen Sectoren) uitkering van 4.000 euro. De BNO lobbyt samen met andere partijen om dit ook voor ontwerpers en (interieur)architecten te regelen. Gezien alle sectoren die wel voor compensatie in aanmerking komen, zou het heel terecht zijn dat de SBI-codes die op architectuur en ontwerpen zijn gericht (SBI-codes 71.11.1, 71.11.2, 74.1, 74.10, 7410.1, 74.10.2, 74.10.3) ook op TOGS zouden kunnen terugvallen.
BNO-team
De BNO zelf transformeerde zich inmiddels bliksemsnel, gebruik makend van alle digitale opties die er zijn. Niet alleen is er het wekelijkse teamoverleg via Zoom en zijn alle reeds geplande vergaderingen omgezet naar video-meetings.
De bijeenkomsten van een aantal regioplatforms reiken tot over hun geografische grenzen en zijn vanuit heel Nederland mee te kijken. BNO Starters, de deelnemers aan Driving Dutch Design en Young Alumni verkennen elkaar, de ontwerpwereld en het vak ook digitaal; dat gebeurt met veel animo.
Onze trainingen worden in hun online variant positief ontvangen. En sinds kort is er nu ook een wekelijkse instagram-chat met onze zakelijke adviseur. Ten slotte, natuurlijk zijn ook wij bezig met een protocol voor het werken in de nieuwe 1,5 meter economie.
We blijven de vinger aan de pols houden bij de aangesloten ontwerpers en bureaus en lobbyen onverdroten door voor goede ondersteuningsmaatregelen! Suggesties blijven welkom op meldpuntcorona@bno.nl.
Wordt vervolgd.