Uit de mond van Bart Drenth (bestuurslid MKB-Nederland, voorzitter MKB-Amsterdam en organisatieadviseur) geen optimistische geluiden over de economische ontwikkelingen. In de nasleep van de aardbeving die corona teweeg heeft gebracht, moeten we serieus rekening houden met een tsunami van bedrijven die omvallen, zegt hij, en dat heeft weer effect op toeleveranciers, dienstverleners en uiteraard consumentenbestedingen.
Als bestuurder van MKB-Nederland en vanuit zijn achtergrond als organisatieadviseur gaf Drenth zijn visie op de huidige ontwikkelingen tijdens het Zoom-overleg van de BNO voor het management van aangesloten ontwerpbureaus. Natuurlijk kunnen ontwerpers een belangrijke rol spelen in de inrichting en vormgeving van de anderhalvemetersamenleving en is communicatie en beeldtaal belangrijker dan ooit, maar de nasleep van deze crisis zal veel bedrijven hard raken en dus ook de creatieve zakelijk dienstverlening. De ontwerpwereld is een gevoelige bedrijfstak: in bezuinigingsronden zijn uitstel en afstel van opdrachten aan externe dienstverleners – zoals ontwerpbureaus – laaghangend fruit. Die tendens wordt nu al bevestigd door de poll onder bureaus die voorafgaand aan de sessie werd gehouden.
Als positieve ontwikkeling ziet Drenth de noodzaak voor bedrijven om aan hun digitale profiel te werken. Daar moet een kwaliteitsslag gemaakt worden en daar ligt een uitgelezen kans voor de ontwerpwereld. Hij adviseert bureaus vooral te investeren in digitale designservices en producten en hun bureauprofiel daarop te richten. Ook ziet hij een lichtpuntje omdat ontwerpers als geen ander specialisten zijn in visuele communicatie en onze samenleving steeds meer op visuele prikkels is ingesteld. De BNO kan een actievere rol spelen door bedrijven en ontwerpbureaus met elkaar in contact te brengen. Bart Drenth zelf wil daarbij helpen.
Herbert Seevinck (Mijksenaar), voorzitter van de sessie, vult aan dat relatiemanagement cruciaal is in deze tijden: Niet de business, maar de familie staat centraal. Houd contact en toon persoonlijke belangstelling voor je klanten. Het gaat er niet om een opdracht binnen te halen, maar wel om in de toekomst op het netvlies van je opdrachtgevers te staan.
Omzetverlies bij bureaus
Van de 31 bureaus die de poll invulden geeft 22,6 procent aan (nog) geen omzetverlies te hebben geleden in de afgelopen periode, maar verder zijn de cijfers zeer onrustbarend: 29 procent zegt zelfs in de maanden maart, april en mei 50 tot 70 procent minder omzet te hebben vergeleken met de verwachtingen die men begin 2020 had. Voor het derde en vierde kwartaal houdt men zijn hart vast.
Taartdiagram: omzetverlies bureaus
Noodmaatregelen van het kabinet
71 procent van de ontwerpbureaus maakt gebruik van de Noodmaatregel Overbrugging voor Werkgelegenheid (NOW) en ook wordt een beroep gedaan op de belastingmaatregelen die de regering heeft genomen.
Voor sommige bureaus is het nog steeds bitter dat de TOGS-regeling vanwege hun SBI-code niet aangesproken kon worden, maar de BNO hoopt samen met MKB-Nederland dat de lobby om de TOGS-regeling en opvolger TVL (Tegemoetkoming Vaste Lasten MKB) alsnog voor de ontwerpsector open te stellen, wordt gehonoreerd.
Van de verruiming van kredietmogelijkheden wordt logischerwijs amper gebruik gemaakt.
Personeel bij bureaus
Uit het grote beroep dat op de NOW-regeling wordt gedaan blijkt dat personeelskosten een zware last zijn. Vandaar dat het personeel ook gevraagd wordt offers te brengen. Hoewel dat alleen kan met toestemming van de medewerkers zelf, hebben een aantal bureaus al aanvullende acties ingezet, zoals uitstel van het betalen van vakantiegeld om de liquiditeit op peil te houden. Ook noemen bureaus dat ze tijdelijke contracten hebben beëindigd of gaan beëindigen.
Ondertussen zien we ook een beweging terug naar de werkplek: thuiswerken blijft weliswaar en zal ook in de toekomst geen uitzondering meer zijn, maar de 'live' creatieve uitwisseling wordt gemist. Om veilig bij elkaar te kunnen komen zijn protocollen gemaakt en veel bureaus werken nu in shifts.
Zefstandig ontwerpers en kleine samenwerkingsverbanden
Bij de zelfstandig ontwerpers zijn de verschillen al even onrustbarend: het is erop of eronder. Tweevijfde van de mensen die we gesproken hebben ondervindt nog geen of nauwelijks effect van de crisis. De rest heeft een moeilijke tijd met nauwelijks of geen opdrachten. Uiteraard zal dit verschil samenhangen met het soort klanten en praktijken.
Er is bij deze groep creatieve ondernemers geen sprake van hoge vaste lasten door personeel, dure bedrijfsruimtes etc. De extra tijd die er was omdat opdrachten wegvielen of binnenlandse en buitenlandse reizen uitgesteld werden, leidde in een aantal gevallen ook tot nieuwe ideeën of werkwijzen. Zie bijvoorbeeld de nieuwsbrief van Convince.
Taartdiagram: omzetverlies zzp'ers
BNO
Er wordt net als overal veel afgezoomd: bijeenkomsten van Driving Dutch Design, BNO Start, de BNO Academie, de regioplatforms, BNO NEXTpack en andere bureau-overleggen vinden allemaal doorgang via Zoom. De zakelijk en juridisch adviseurs hebben het druk met de gebruikelijke vragen rond rechten, contracten, facturering, maar ook corona gerelateerde problemen. Via live chats informeren ze academiestudenten en de wekelijkse live chats over zakelijke aangelegenheden worden voortgezet. Verder gaan we door met onze belactie onder aangesloten ontwerpers, niet alleen om meer te weten te komen over hun onderneming in de crisis, maar ook om gewoon te horen hoe het persoonlijk gaat.
Onze lobby richt zich nu met name op de verruiming van de TOGS/TVL (Tegemoetkoming Vaste Lasten MKB). Het vasthouden aan een bepaalde groep SBI-codes wordt door meerdere branches en door MKB Nederland als onrechtvaardig beschouwd.
Kortom, we proberen onze taken als beroepsorganisatie ook in deze tijd zo goed mogelijk te vervullen en overleggen steeds in het team en deze week ook uitgebreid met het bestuur hoe we de dat ook in de toekomst kunnen blijven doen.
Wordt vervolgd.
We blijven de vinger aan de pols houden bij de aangesloten ontwerpers en bureaus en lobbyen onverdroten door voor goede steunmaatregelen! Suggesties blijven welkom op meldpuntcorona@bno.nl.