#Nieuws

21.02.2019

In memoriam Friso Kramer

Op donderdag 14 februari is ontwerper en BNO-erelid Friso Kramer overleden. Lees hier meer informatie en het in memoriam van Timo de Rijk.


Hij was opgeleid als interieurarchitect, maar heeft grote beroemdheid gekregen als product ontwerper. In 1963 richtte hij samen met Wim Crouwel, Benno Wissing, Paul en Dick Schwarz het ontwerpbureau Total Design op. Daarna was hij directeur van het ontwerpbureau van Ahrend, waarvoor hij o.a. de beroemde Revolt stoel ontwierp. 

Van recentere datum is de Friso Kramer LED, een lichtarmatuur voor de openbare ruimte. Naast zijn werk als ontwerper was hij docent binnen het kunstvakonderwijs en maakte hij zich in verschillende besturen hard voor de creatieve industrie. Zijn werk is vele malen bekroond en in 1983 ontving hij als eerste de BNO Piet Zwart Prijs. 


In memoriam

Friso Kramer is dood. Zo lang ik me kan herinneren was Friso er. Friso Kramer werd geboren in een ontwerpersgezin. Zijn vader was Piet Kramer, een architect van de grillige Amsterdamse school en verantwoordelijk voor veel prachtige bakstenen bruggen met beeldhouwwerk. Friso weet het zelf ook eerst aan jeugdige recalcitrantie dat hij zich verwant voelde met de rationele aanpak van de ingenieur. Maar tegendraads was Kramer niet, wel koppig en vastbesloten om industrieel ontwerper te worden in een land dat zo'n traditie niet had. 

Ja, Friso was een man met een missie en koos immer voor de toekomst. Niet voor het ideologische vergezicht, al was hij onvermoeibaar als het ging om de promotie voor een ondergronds transportsysteem, dat met de jaren trouwens een steeds beter en minder onwerkelijk idee werd. Nee, Friso's toekomst was het volgende en betere product, niet in de laatste plaats een verbeterde versie van een eigen ontwerp, dat in zijn ogen alleen bestaansrecht had met een goede functionele reden. Zijn beroemde Revolt stoel herontwierp hij in nieuwe dimensies, simpelweg omdat de gemiddelde gebruiker inmiddels een stuk groter was dan bij de geboorte van de stoel. 

Zijn vernieuwde straatlantaarn moest er komen omdat nieuwe Ledverlichting beschikbaar was. Die lantaarn demonstreerde hij, inmiddels ver in de negentig, in zijn Stedelijk Museum te Amsterdam. Met een zwierig gebaar haalde hij onverwacht voor iedereen de meters hoge lantaarn zelf omver, om daarmee fijntjes te demonstreren hoe licht het ding was (en hoe fit hij zelf nog) en te laten zien dat de nieuwe techniek er een plaats in had gekregen. 

Die straatlantaarn is misschien wel het beroemdste product van Friso Kramer en bevatte een simpele les van hem voor elke ontwerper: "Het licht van de lantaarn straalt naar beneden, want de hemel hoeft niet te worden verlicht, dat doen de maan en de sterren al." 

Friso, dank voor alles, je was onmisbaar.  


Timo de Rijk

directeur Design Museum Den Bosch, oud-voorzitter en erelid BNO