Samenstelling: Barbara van Santen
Het thema van Dd Magazine #2 is chaos. En chaos kan het zijn als er iets mis gaat bij je werk. In dit item vertellen ontwerpers openhartig hoe zij ooit een fout hebben hersteld of er een positieve draai aan wisten te geven.
Foto (v.l.n.r.): Rive Roshan, Ruben de la Rive Box en Golnar Roshan. Fotografie: Dunja Opalka | Foto: Aina Seerden | Foto: Tessa Melanie de Graaf. Fotografie: Daisy Ranoe
Rive Roshan | Installatie expo Electro Craft
Wat ging er mis, en waarom?
Ruben de la Rive Box (Rive Roshan): “We deden in 2016 met eigen werk mee aan de expositie Electro Craft in de studio van Tord Boontje in Londen. Om de expositie tot stand te brengen hadden we ook de identiteit ervan ontworpen. Daarnaast ontwierpen we een installatie voor de sponsor, een wodkamerk, met flesjes wodka gevuld met ijzervijlsel. Door magneten toe te voegen zou het ijzervijlsel in grote rozen ‘groeien’ in de flesjes. Maar in de flesjes zat water, en om het ijzer niet te laten roesten hadden we op het laatste moment de flesjes niets- vermoedend gevuld met azijn.
Kort voor de persopening kregen we een zeer verontrustend telefoontje van Tord. Vrijwel alle flessen waren geëxplodeerd. Maar het ergste was dat de gehele expositieruimte, én de grote toonbank waar de flessen achter stonden, bekleed waren met eikenhout. En de combinatie van ijzer en azijn, zoals we inmiddels weten, kleurt eikenhout zwart!”
Fotografie: Rive Roshan | Design & Practice
Wat was je eerste reactie?
“Het was een ramp. We kregen bijna een hartstilstand van de schrik en werden misselijk van onze kapitale blunder.”
Hoe heb je de situatie aangepakt of de fout hersteld?
“Onder enorme tijdsdruk en zonder andere opties te overwegen werd besloten om de volledige toonbank zwart te maken en de vloer snel op te schuren. Vijf minuten voor de eerste journalisten arriveerden was het probleem opgelost.”
Hoe heeft de situatie jullie manier van werken of ontwerpen beïnvloed?
“Toen we van de schrik bekomen waren raakten we geïnteresseerd in gezwart eikenhout. Het jaar daarop presenteerden we – ook in Londen, in de Aram Gallery – een speciale De Stijl-editie van ons modulaire systeem Loom Bound. Mét gezwart eiken!”
Aina Seerden | Leftover Party
Wat ging er mis en waarom?
Aina Seerden: “Toen ik een half jaar in Montreal woonde voor een stage, leefde ik een meer analoog leven. Ik had bijvoorbeeld geen beschikking over internet op mijn mobiele telefoon wanneer ik onderweg was. Ook in de studio liet ik mijn computer regelmatig links liggen. Digitaal werken stelt een ontwerper normaal in staat eindeloze aanpassingen te doen om een perfect geheel te vormen, maar in een analoog leven bestaat er geen undo knop.
Een mooi voorbeeld is een van de vele mallen die ik toendertijd heb gemaakt. We hadden deze gegoten in beton, maar helaas werd het eindresultaat niet helemaal zoals we gewild hadden.”
Hoe heb je de situatie aangepakt of de fout hersteld?
“De imperfectie en de foutjes van de analoge wereld bleken echter juist voor inspirerende verassingen te zorgen die ik anders misschien al eerder gecorrigeerd zou hebben. Daardoor ging ik vaker experimenteren door met weinig gereedschap dingen te maken, en voornamelijk met m’n handen. Ik vond het heerlijk om helemaal los te gaan, bewust fouten te mogen maken, en minder perfect te hoeven werken. Ook kwamen er door het maken nieuwe ideeën bij me op.”
Foto: Leftover Party | Fotografie: Aina Seerden
Hoe heeft de situatie je manier van werken of ontwerpen beïnvloed?
“Omdat ik niet veel verschillende materialen tot m’n beschikking had daar, zoals bijvoorbeeld pennen en kleuren, werkte ik vaak met papier. Doordat ik alles knipte werden vormen niet precies rond, en niet precies vierkant. En waar normaal het gecorrigeerde foutje in de digitale wereld verdwijnt in het niets, hield ik in het echt het restmateriaal over die de basis van nieuw werk vormde, namelijk mijn serie Leftover Party.”
Tessa Melanie de Graaf | Autonoom werk
Wat ging er mis, en waarom?
Tessa Melanie de Graaf: “Meestal teken ik naar aanleiding van een foto. Zo ook deze keer, maar dit ging niet helemaal zoals ik het in mijn hoofd had.”
Wat was je eerste reactie?
“Ik voelde een boosheid opkomen. Ik moet er nu om lachen maar op dat moment was ik vrij pissig.”
Foto: illustratie Tessa Melanie de Graaf | Fotografie: Tessa Melanie de Graaf
Hoe heb je de situatie aangepakt of de fout hersteld?
“Ik liet die boosheid eruit door bijna agressief over de illustratie heen te tekenen en te schilderen.”
Heeft de situatie bijzondere gevolgen gehad, en welke?
“Na mijn boze uitspatting keek ik verbaasd naar het resultaat: dat was veel mooier dan ik me in eerste instantie had voorgesteld.”
Heeft de situatie je manier van werken of ontwerpen beïnvloed?
“Jazeker! Fouten omarm ik nu. Het is mijn manier van werken geworden. Blijkbaar heeft die schijnbare mislukking inclusief boosheid nut. Ook al voelt het vaak niet fijn, voor mij zijn deze struggles noodzakelijk om tot iets nieuws te komen.”
Voorkomen beter dan genezen
Uiteraard is voorkomen beter dan genezen. Zo heeft de BNO samen met het CMBO en KVGO richtlijnen voor het aanleveren van ontwerpbestanden opgesteld. Deze richtlijnen voor ontwerpers en drukkers en voor opdrachtgevers zijn nog steeds relevant als checklist. Bovendien zijn we bezig met herziening van deze richtlijnen en voorlichting hierover.
Onze algemene voorwaarden bevatten clausules die de aansprakelijkheid beperken als je fout zit of bij je wegnemen als de juiste (goedkeurings)procedure is gevolgd. Stuur deze dus altijd mee bij een offerte en het aangaan van een overeenkomst en verklaar ze van toepassing.
Ook kun je jezelf verzekeren via onze collectieve aansprakelijkheidsverzekeringen voor gevallen waarbij je wel aansprakelijk bent voor de schade.
Ten slotte kan je als BNO-lid altijd bij onze ervaren adviseurs terecht voor eerstelijns juridisch advies of – als een zaak groter wordt dan je eigenlijk wilt – eventuele doorverwijzing naar tweedelijns juridische bijstand via onze Stichting Rechtshulp Ontwerpers. Wat kan er nu nog misgaan?